شرب خمر یا شرابخواری در اسلام به شدت نهی شده است. در قانون ایران که بر گرفته از شرع و احکام اسلام است، شرابخواری جرم و یک حرام شرعی به شمار می آید. قانون مجازات اسلامی به این موضوع اشاره داشته است و به صراحت آن را مستحق دریافت مجازات می داند؛ اما مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران چیست و در چه صورتی این جرم به اثبات می رسد؟ برای یافتن چنین سوالاتی لازم است تا انتهای مقاله با ما همراه باشید. در ادامه تلاش می کنیم به تمامی سوالات شما در این خصوص پاسخ دهیم تا با آگاهی بیشتری در این خصوص بتوانید از حقوق قانونی خود در محاکم قضایی دفاع کنید. در نکات حقوقی رایزنی همراه ما باشید.

مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران چیست؟

در خصوص مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران باید به این نکته توجه داشته باشید که تصحیح قانون در سال 1392 به صراحت اعلام داشت که منظور از شرب خمر تمامی انواع مصرف مشروبات الکی به هر روشی است. در واقع در قانون ایران و شرع، شرابخواری جرم تلقی شده است و فردی که شرب خمر کرده است به مجازات محکوم می شود. به طور کلی جرایم را می توان به دو دسته حدی و تعریزی تقسیم بندی کرد.

باید دقت داشته باشیم که شرب خمر یا مصرف الکل در قانون ایران جزو جرایم حدی به شمار می آید؛ اما نگه داری، حمل، تهیه، عرضه و فروش مشروبات الکلی از جمله جرایم تعزیری به شمار می آیند. لازم به ذکر است که جرم شرب خمر و مصرف مشروبات الکی ریشه در فقه اسلامی دارد. در واقع به طور کامل در خصوص مجازات شرابخواری در قوانین اسلام سخن به میان آمده است. اشاره داشتیم که شرب خمر از جرایم حدی است و این بدان معنا می باشد که قانون گذار مجازات آن را از شرع اقتباس کرده است.

ماده 264 قانون مجازات اسلامی در متن خود اعلام می دارد که مصرف مشروبات و مسکرات موجب اجرای حدود اسلامی است. در واقع در قانون اشاره شده است که میزان مصرف الکل توسط فرد شرابخوار مهم نیست و در هر صورتی چه کم باشد و چه زیاد، برای فرد حد جاری می شود. از سوی دیگر خالص بودن یا مخلوط بودن الکل نیز تاثیری در مجازات ندارد و فرد به هر حال طبق قانون مجازات اسلامی مسمول دریافت حد می شود و لازم است مجازات شود.

حد به معنی جرایمی است که میزان، نوع و کیفیت مجازات های مربوط به آن در شرع مقدس اسلام بیان شده است. در واقع قانون گذار مجازات های مربوط به شرب خمر را از متون اسلامی برداشت کرده است. در واقع این قانون شامل حال مسلمان می شود و چنانچه یک فرد اقدام به شرب خمر نماید، طبق قانون باید هشتاد ضربه شلاق دریافت کند. همچنین نوع مجازات او حدی است. باید دقت داشته باشید که مست شدن یا نشدن فرد از نوشیدن الکل تاثیری در دریافت مجازات نخواهد داشت.

راه های اثبات جرم شرب خمر و مصرف الکل

در واقع قانون شرایط زیادی را برای اثبات جرم شرب خمر در نظر گرفته است. در صورتی که از این روش ها شرب خمر توسط شخصی به اثبات برسد، قانون و شرع او را مستحق دریافت هشتاد ضربه شلاق حدی می داند.

در ادامه سعی داریم به برخی از روش های اثبات مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران بپردازیم:

اقرار: در صورتی که مجرم، خودش به جرم صورت گرفته اعتراف نماید به آن اقرار می گویند و از شرایط اثبات شرابخواری به شمار می آید. مهم نیست که اقرار به صورت شفاهی صورت می گیرد یا کتبی، بلکه مهم این است که اقرار صورت گرفته به صورت شفاف و واضح بیان شود و در آن هیچ گونه ابهامی وجود نداشته باشد. معمولا در جرم های صورت گرفته، قانون اقرار یک باره متهم را ترتیب اثر می دهد اما در جرم شرب خمر لازم است فرد دو بار به جرم خود اقرار نماید.

دقت داشته باشید که فرد اقرار کننده لازم است از لحاظ عقلی سالم باشد و به بلوغ کامل رسیده باشد. در صورتی که فرد متهم به نوشیدن یا مصرف الکل در تمامی مراحل رسیدگی به پرونده در محاکم قضایی، جرم خود را گردن نگرفته و آن را شدیدا انکار کند، صرف اینکه تست الکل او مثبت بوده نمی تواند او را به مجازات نزدیک کند. در شرایطی که متهم به جرم خود اقرار نماید، دیگر برای اثبات جرم نیاز به هیچ ادله دیگری نیست. مگر در صورتی که قاضی اعلام دارد که اقرار مورد قبول نیست و نیاز به بررسی بیشتر است.

شهادت شهود: شهادت در زمانی محقق می شود که فردی که در پرونده دخیل نیست به نزد مقام قضایی وقوع یا عدم وقوع جرم را اطلاع دهد. لازم است دو شاهد برای اثبات مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران وجود داشته باشد. این دو شاهد باید مرد بوده و عادل باشند. همچنین لازم است شهادت این دو مرد با یکدیگر تناقضی نداشته و هر دو بر یک موضوع دلالت داشته باشد. در صورتی که اختلاف فاحشی میان شهادت دو مرد در صورت وقوع جرم وجود داشته باشد، شرب خم به اثبات نمی رسد.

قانون صفات زیادی را برای شاهد ذکر کرده است. در صورتی که این صفات در شاهد مورد نظر وجود نداشته باشد، قاضی به هیچ عنوان به شهادت او ترتیب اثر نمی دهد. شاهد می بایست دارای عدالت، مومن، بالغ، عاقل، با طهارت و… باشد. همچنین اگر شاهد در موضوع پرونده دارای نفعی باشد به شهادت او وقعی نهاده نمی شود. همچنین اگر شاهد دارای دشمنی با هر یک از طرفین دعوی باشد، شهادت او بی اثر می باشد. همچنین شاهد از نظر قانونی نباید ولگرد و متکدی باشد.

علم قاضی: یکی دیگر از راه های اثبات مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران علم قاضی است که البته به طور معمول در دادگاه های ایران از آن استفاده نمی شود. ماده 211 و 212 قانون مجازات اسلامی به صراحت به این موضوع اشاره داشته است و می توان بر اساس این دو ماده چنین برداشت کرد که علم قاضی نیز در اثبات شرب خمر موثر است. در واقع قاضی در تمامی جرم های صورت گرفته اعم از حدی و تعزیری می تواند با علم خود وارد عمل شده و وقوع جرم را اثبات نماید.

به طور معمول بعد از دستگیری متهم به جرم شرب خمر، از او تست الکل گرفته می شود. در صورتی که فرد حاضر شود در محاکم قضایی به صورت داوطلبانه تست الکل بدهد، علم قاضی در این شرایط وارد عمل می شود. باید دقت داشته باشید که در همه حال تست الکل دارای درصدی از خطا است و همین موضوع باعث شده تا نتوان چندان به آن اتکا نمود. صرف مثبت بودن تست الکل نمی تواند موقعیتی را فراهم سازد که در آن قاضی حکم به مجازات فرد متهم دهد.

شرایط تحقق جرم شرب خمر یا شرابخواری

باید دقت داشته باشید که اثبات شرب خمر دارای شرایطی است که لازم است در این خصوص به آن ها توجه داشته باشید. برخی از این شرایط به شرح زیر است:

• مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران برای کسی به اثبات می رسد که فرد دارای بلوغ عقلی و جسمی و سلامت عقلانی باشد. همچنین لازم است فرد از مست کنندگی مشروبات الکلی اطلاعات کامل در اختیار داشته باشد. در غیر این صورت نمی تواند فرد را به مجازات محکوم نمود و او از دریافت حد معاف می شود.
• همچنین لازم است فرد به صورت مختار نسبت به شرب خمر اقدام نموده باشد. در صورتی که این جرم با اجبار دیگری از فرد متهم سر زده باشد، نمی توان حد را علیه او جاری نمود.
• لازم است فرد متهم در هنگام وقوع جرم در حال رفع مسئولیت قرار نداشته باشد. علاوه بر این اگر شرب خمر در حالت اضطرار صورت گرفته باشد و یا اینکه فقدان ارائه در آن نقش داشته باشد، فرد از دریافت حد معاف خواهد شد. در تمامی این شرایط نمی تواند فرد را مجرم دانست و مجازات از او سلب خواهد شد.
• در صورتی که فردی بیمار باشد و الکل به نوعی برای او دارو محسوب شود نیز نمی توان او را مجازات نمود. در این شرایط اگر الکل به میزان تجویز پزشک مصرف شود، از دریافت حد معاف است. چرا که در این حالت به نوعی اضطرار بیمار اثبات شده است و نمی توان فرد مضطر را مجازات نمود.

توبه در مجازات شرب خمر چه تاثیری دارد؟

قانون امکانی را فراهم کرده است که در آن فرد متهم به شرابخواری می تواند با توبه کردن در مجازات خود تخفیف قائل شود. این نکته در شرع نیز مورد اشاره قرار گرفته است. باید دقت داشته باشید که هر توبه ای مورد قبول قضات پرونده قرار نمی گیرد. در جرم هایی که حدی هستند، لازم است توبه پیش از اثبات جرم صورت بگیرد. در غیر این صورت توبه فرد بی اثر است و منجر به تخفیف در جرم نمی شود؛ بنابراین اگر فرد شرابخوار به جرم خود اقرار کرده و توبه نماید، در مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران تخفیف لحاظ خواهد شد.

در بالا اشاره داشتیم که یکی از مهم ترین راه های اثبات جرم شرب خمر، اقرار متهم است. در صورتی که فرد به جرم خود اقرار نماید، جرم اثبات می شود؛ اما در این شرایط نیز امکان توبه برای فرد در نظر گرفته می شود. در این شرایط دادگاه می تواند از رئیس قوه قضائیه درخواست نماید تا در مجازات فرد شرابخوار تخفیف قائل شده یا او را عفو نماید. در جرم های تعزیری از نوع شش، هفت و هشت در صورتی که قاضی بداند که متهم از ارتکاب جرم پشیمان است می تواند تخفیف در مجازات را اعمال کند.

باید دقت داشته باشید که تکرار جرم امکان توبه را از میان خواهد برد. برای مثال اگر فردی پیش از این نیز به جرم شرابخواری به محاکم قضایی ارجاع داده شده و مجازات حدی دریافت نموده باشد، چنانچه پس از آن مجددا جرم خود را تکرار نماید و مجددا به دادگاه فرستاده شود، این بار دیگر نمی تواند با توبه در مجازات خود تخفیف یا عفو ایجاد نماید. در واقع در صورت تکرار جرم شرب خمر توسط مجرم، توبه از او قبول نمی شود و لازم است در صورت اثبات جرم مجددا حد دریافت کند.

چگونه مجازات شرب خمر اجرا می شود؟

در بالا اشاره داشتیم که قانون مجازات اسلامی بر اساس شرع اعلام داشته است که فرد شرابخوار لازم است هشتاد ضربه شلاق حدی را دریافت نماید. باید اشاره داشته باشیم که شدت ضربات شلاق در مجازات حدی بیشتر از شلاق تعزیری است. در این نوع مجازات لازم است فرد اعم از زن یا مرد تنها یک ساتر بر تن داشته باشد. این در حالی است که در مجازات شلاق در جرم های تعزیری مجرم می تواند با هر نوع لباسی برای دریافت مجازات خود در اجرای احکام حاضر شود.

در صورتی که فرد شرابخوار مرد باشد، لازم است به روی شکم بر روی زمین دراز بکشد و اجرا کننده مجازات هشتاد ضربه شلاق حدی را بر پشت او وارد کند؛ اما در صورتی که مجرم زن باشد باید روی صندلی یا نیمکتی بنشیند و مجازات را دریافت نماید. اجرا کننده مجازات هرگز نباید به سر یا صورت فرد مجرم ضربه ای را وارد نماید، چرا که این عمل کاملا ضد شرع و ضد قانون می باشد. همچنین اجرای حکم نباید در حالت مستی مجرم و زمانی که هوشیاری کامل ندارد بر او جاری شود.

تکرار شرب خمر چه عواقبی را به همراه خواهد داشت؟

اکنون که با مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران آشنا شدیم، این سوال پیش می آید که در صورت تکرار شرابخواری از سوی فرد چه عواقبی برای او به همراه خواهد بود. باید اشاره داشته باشیم که قانون مجازات اسلامی در ماده 136 خود به صراحت اعلام می دارد که اگر فردی سه بار مجازات حدی در حق او اجرا شده باشد، مجازات وی برای مرتبه چهارم اعدام می باشد. این بدان معناست که اگر فردی سه بار شراب بنوشد و هر سه بار در دادگاه محکوم شود و شلاق حدی دریافت نماید، در صورت تکرار جرم برای چهارمین بار، اعدام خواهد شد.

نکاتی که لازم است درباره مجازات شرب خمر در قانون ایران بدانید

در خصوص شرب خمر و مجازات های مربوط به آن لازم است نکاتی را در نظر داشته باشید که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم داشت:

• در صورت مصرف مشروبات الکی در معابر و اماکن عمومی، چنانچه این کار با تجاهر و به صورت علنی باشد، مجرم علاوه بر دریافت حد شرعی، دو تا شش ماه نیز به حبس محکوم می شود.
• طبق ماده 704 قانون مجازات اسلامی در صورتی که فردی اقدام به تاسیس مکانی برای مصرف مشروبات الکلی نماید و دیگران را نیز به آن دعوت کند، علاوه بر دریافت 74 ضربه شلاق به سه ماه تا دو سال حبس نیز محکوم می شود. همچنین ممکن است فرد به جزای نقدی نیز محکوم شود.
• طبق ماده 702 قانون مجازات اسلامی، چنانچه فردی اقدام به خرید یا فروش مشروبات الکلی نماید یا اینکه آن را در معرض نمایش قرار دهد، به شش ماه تا یک سال حبس محکوم می شود. علاوه بر این 74 ضربه شلاق نیز برای او در نظر گرفته می شود.
• بر اساس ماده 703 قانون مجازات اسلامی وارد کردن مشروبات الکلی به درون ایران قاچاق محسوب می شود و برای آن علاوه بر 74 ضربه شلاق، از شش ماه تا یک سال حبس در نظر گرفته می شود.

لزوم مراجعه به وکیل در دعاوی شرب خمر

دقت داشته باشید که جرم شرابخواری یا شرب خمر به شدت در اسلام نهی شده است. از این رو، قانون جدیت بسیار زیادی بر روی آن دارد و مجازات سنگینی را برای آن در نظر گرفته است. تنها در صورتی می توانید خود را در این اتهام تبرئه کنید که با احکام شرع و قوانین مجازات اسلامی آشنایی کامل داشته باشید؛ اما عموم جامعه از این قوانین بی اطلاع هستند و همین موضوع باعث می شود تا خسارت های سنگینی از نوع مجازات به فرد وارد شده و چه بسا آینده او نیز تحت تاثیر قرار بگیرد.

وکیل می تواند شما را از حقوق قانونی تان آگاه کند و با آگاهی از این حقوق است که می توانید در دادگاه از منافع خود دفاع نمایید. بهترین وکیل کیفری تهران به واسطه سال ها تجربه حضور در محاکم قضایی، تجربیات ارزشمندی در این زمینه کسب کرده است و می تواند بهترین راهکار را برای عبور از مشکلات پیش آمده ارائه دهد. او با پیچ و خم های مسیر به طور کامل آشنایی دارد و می تواند در دعاوی پیچیده شرب خمر، به شما این امکان را بدهد تا از اتهام پیش آمده تبرئه شده و زندگی خود را دنبال نمایید.

کلام آخر

از اینکه تا پایان مقاله ما را همراهی نمودید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله به بیان مجازات شرب خمر یا شرابخواری در قانون ایران اشاره داشتیم و مشخص کردیم که مجازات مربوط به آن سنگین می باشد. همچنین نحوه اجرای حکم در این جرم را بیان نمودیم و در خصوص نحوه اثبات آن سخن به میان آوردیم. اکنون که به پایان مقاله رسیده ایم از شما دعوت می کنیم که نظرات و تجربیات خود را در خصوص مطالب ذکر شده در مقاله بالا، در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت رایزنی به اشتراک بگذارید.